Słodko-kwaśny smak, lekko musująca, orzeźwiająca formuła, zaskakująca metoda przyrządzania napoju i cenne właściwości prozdrowotne to cechy charakterystyczne kombuchy – rodzaju fermentowanej herbaty docenianej nie tylko przez zwolenników medycyny naturalnej. W poniższym artykule wyjaśniamy, co kryje się za zagadkowym określeniem kombucza i podpowiadamy, jak przygotować ją samodzielnie w warunkach domowych.
Czym jest kombucha?
Kombucha (zwana także kombuczą) to napój na bazie słodzonej, sfermentowanej herbaty pozyskany w wyniku fermentacji tzw. grzyba herbacianego, znanego również jako grzybek japoński lub SCOBY. Surowiec, z jakiego w trakcie fermentacji powstaje kombucha, to symbiotyczna kultura bakterii i drożdży o galaretowatej strukturze i białej lub jasno pomarańczowej barwie. W procesie produkcji kombuchy grzybek SCOBY łączy się najczęściej z cukrem, tj. sacharozą (w stężeniu 5-8%) i czarną herbatą. Tę ostatnią zastąpić można także herbatą zieloną, napojami typu coca-cola, czerwonym i białym winem, mlekiem, a nawet octem czy ekstraktem z topinamburu. W wyniku zachodzącej między składnikami fermentacji powstaje lekko musujący napój o słodko-kwaśnym, orzeźwiającym smaku.
Historia i zwyczaj picia kombuchy
Choć historia rozpowszechnienia się zwyczaju picia kombuchy nie jest do końca poznana, uznaje się, że pierwsze wzmianki o wykorzystywaniu herbacianego grzyba do sporządzania napoju pojawiły się w chińskich pismach dynastii Jin pochodzących z ok. 220 roku p.n.e. Z Chin i Japonii kombucha trafiła do Rosji, gdzie w XIX wieku zyskała ogromną popularność, skąd następnie rozpowszechniona została w pozostałych krajach europejskich. Współcześnie zwyczaj picia kombuchy przeżywa prawdziwy renesans, a musująca sfermentowana herbata stanowi zdrową alternatywę popularnych słodkich napojów gazowanych i zyskuje rzesze nowych zwolenników (podobnie jak polecane bestsellery, stanowiące podstawę zdrowej i wartościowej diety).
Właściwości prozdrowotne kombuchy
Obecnie kombuchy przypisuje się szereg właściwości prozdrowotnych. Do najważniejszych zalet tego napoju zalicza się jego korzystny wpływ na florę bakteryjną jelit. Spożywanie napoju na bazie grzybka japońskiego może również obniżać poziom glukozy we krwi, usprawniać pracę nerek, wątroby i układu pokarmowego oraz wspierać system odpornościowy organizmu. Jak podkreślają naukowcy, badania nad kombuchą i jej wpływem na zdrowie człowieka są jak dotąd nieliczne, a jej potencjalne właściwości lecznicze pozostają nadal niepotwierdzone. W związku z tym rekomenduje się picie kombuchy jako składnika jedynie urozmaicającego tradycyjną dietę, a nie jako środka terapeutycznego czy leczniczego.
Jak samodzielnie przyrządzić kombuchę z drożdży i bakterii?
Kombucha oferowana jest obecnie w wielu kawiarniach i punktach gastronomicznych. Z powodzeniem jednak można ją również przygotować w warunkach domowych. Jej przyrządzenie jest niezwykle proste, a składnikami potrzebnymi do sporządzenia napoju są:
- niewielki kawałek kombuchy (tj. grzybka japońskiego),
- ½ szklanki cukru białego,
- litr wody,
- saszetka herbaty ekspresowej lub 2-3 łyżeczki herbaty liściastej (najlepiej czarnej lub zielonej),
- ewentualnie: 1 łyżka octu winnego.
Podane proporcje wystarczą na przygotowanie blisko jednego litra kombuchy. Co ważne, do sporządzenia kombuchy najlepiej użyć herbaty dobrej jakości, naturalnej, niearomatyzowanej, liściastej lub ekspresowej, z torebki (sprawdź ich szeroki wybór oraz inną zdrową żywność na na wapteka.pl).
Przygotowanie kombuchy jest bardzo proste. W dużym, szklanym bądź ceramicznym naczyniu (np. w słoiku) zaparzamy herbatę w litrze zagotowanego wrzątku i pozostawiamy do całkowitego ostygnięcia. Kolejnym krokiem jest dodanie do naparu cukru białego. Jeśli przygotowujemy kombuchę po raz pierwszy, do herbaty warto dodać – w celu przyspieszenia procesu fermentacji – także ocet winny. Całość dokładnie mieszamy, po czym do naczynia wkładamy grzybek japoński – jego jaśniejszą, delikatniejszą stroną do góry. Naczynie wraz z zawartością przykrywamy gazą lub innym, dobrze oddychającym materiałem i odstawiamy w suche, ciepłe miejsce na okres do ośmiu dni. Kombucha nadaje się do spożycia po 3-5 dniach fermentacji, optymalnie – po 7 dniach. Kiedy napój jest gotowy, oddzielamy nową warstwę grzybka japońskiego od starej, wkładamy do osobnych naczyń i zalewamy odrobiną powstałego uprzednio napoju. Przygotowane w ten sposób grzybki przechowujemy w lodówce nawet do 36 miesięcy (możemy je wykorzystać do produkcji świeżej kombuchy), a gotowy napój przelewamy przez sitko do docelowych naczyń (np. butelek) i schładzamy w lodówce. Po schłodzeniu kombucha nadaje się do bezpośredniego spożycia.
Materiał zewnętrzny
